شراره جانم...

صنم لیلا از صبای لیلا پرسیده بود مردن چطوریه؟

من مُردم. تیر نود و هفت پشت در اتاق عمل، شراره از اهواز زنگ زد. اول از بابا پرسید. گفتم دارن می برنش عمل. هنوز چهلم مامانش نشده بود.مامانش سر روی زانوی شراره از این دنیا رفته بود.با کلی زخم و بیماری جگرسوز از جنگ خوزستان.یکی دو هفته بعد که بابا توی خونه بود و خبرِ ساعت به ساعتش می گفت حالش بدتر وبدتر میشه، من مثل جغد بدخبر به دختر اهوازیا که احوالپرسم بودن حال بابا رو می گفتم. شراره  باز زنگ زد. توی اتاق کوچک پسرک قایم شدم که صدای گریه م نترسونه کسی رو. به شراره گفتم: شراره بابام داره می میره. شراره مردن چطوریه؟ درد داره؟ آدم خیلی درد می کشه موقع مردن؟ دعوام کرد. گفت بجای این سوالها برو پیش بابات. برو پیشش بمون تا آخرین لحظه. برو که بعد پشیمون میشی از نرفتن.دیگه هم از این سوالها نپرس.

صنم که از صبا پرسید مردن چطوریه؟ دلم فرریخت. خودم فروریختم و از همون اول تا آخر کتاب با بغض وحشیانه ای قصه رو خوندم. از همون جمله ی (مردن چطوریه) خواستم به شراره پیام بدم و ... خواستم چیزی بنویسم و در مورد این جمله هه بگم و ...

نیمساعت نیست که فهمیدم. همون ساعتها، همون ساعتهای ویرانگری که من جمله رو خوندم و یاد شراره توی دلم جوشیده، همون بارها و دفعاتی که صنم لیلا  از کیفیت و ماهیت مردن پرسیده از صبای لیلا، شراره ، شراره ی خونگرم دلسوز مهربون، همکلاسی خوزستانی دبیرستانیم فریاد می زده، صورت می خراشیده از سوگ همسر. از جنایت کرونا. جوجه گنجشگ تنهاش یلدا، می لرزیده و گریه می کرده از فقدان پدر.پسرش هنوز بی خبره.

لیلا...لیلا جان... قصه تموم شد. تو به من بگو مردن چطوریه؟ درد داره؟ بعد چهارم و پنجم و ششمی وجود داره که آدمِ مرده توش بقا داشته باشه؟ ماده و انرژی جهان مقدارثابتش به نگهداری جرم روانی بابای من و مامان من و مامان شراره و همسر شراره قد میده؟ رفتگان ما مثل سایه دور و اطرافمون حضور دارن؟ گردوهایی که می خوریم ، توت هایی که می خوریم، رگ و ریشه ی بند ناف عزیزانمونه؟ فیزیک چی میگه این وسط؟ برای تسکین فریادهای جگر خراش بازمانده ها درمانی داره؟ چرا من باید الان کتاب رو دستم بگیرم و عین جمله ای که به شراره گفتم توی قصه ت باشه؟( سال نود و هفت. سالی که صبای لیلا مرده، تابستون نود و هفت که بابای من و صبای لیلا انگار با هم رفتن).روحم آشفته ست لیلا. دلم آشوبه شراره. سرم آتشفشانه بابا.چشمام خونه مامان. لیلا... شراره رو با چی میشه آروم کرد؟من چطوری آروم شدم؟ مردم چطوری آروم میشن؟شراره سال تحویل به  اکسیژن وصل بود توی بیمارستان از کرونا.چقدر لرزیدیم و ترسیدیم براش که خدا نگهش داره برامون.چقدر جوک گفتیم و از  اعضا و جوارح دردمندم دلقک بازی درآوردم براش که زیراکسیژن بخنده و دوام بیاره.  لیلا درخت گردوی دخترهای قصه ت کجاست؟ می خوام برم زیرچترش بشینم زار بزنم. گردو مغز کنم برای نیوتن صبا و زار بزنم. لیلا سر رشته ی قصه ی تو و من از کجا در اومده؟ به کجا میره؟

نیوتن زیر درخت گردو

کتاب جدید لیلا صبوحی

جای خالی سلوچ

جای خالی سلوچ رو صوتی شنیدم. شاید بیست و چند سال از وقتی که خوندمش گذشته. چه لذتی داشت شنیدن دوباره ی چیزهایی که قبل تر خبری از احوالاتش نداشتی و الان کیف می کنی از چینش کلمات، از اقلیم بازی دولت آبادی، از جفت و جور شدن آنچه در مغزت می گذره با چیزی که می شنوی.

طوری غرق صدای قصه بودم که انگار پای اجاق گاز نیستم، ماهی سرخ نمی کنم، برنج آبکش نمی کنم، خورش نمی گذارم، ظرف نمی شورم. انگار توی کومه ی تاریک و دود زده ی سلوچ نشستم و تکیه به دیوار زدم و دخترک نازکش رو می ترسم. پسر پیر شده ش رو با  عذاب وجدانِ دل خنکی  نگاه می کنم، مهره های کمر مرگان رو نگرانم ازاین همه کار و کار و کار.

لذت به موقع و عمیقی بود.

خیلی خیلی جوان بودم که یادگرفتم و باورم شد که آنچه از صفای روستایی و دل رحمی هاش میگن قصه ست. ( کلی میگم. منظورم این نیست که همه مهربان هستن یا همه مهربان نیستن) ، زاده ی روستا به اقتضای روبرو شدن با حقیقت محضِ طبیعت، از قضا خشونت و بی رحمی  رو بهتر و بیشتر از شهری های نازک نارنجی می شناسه و انجامش می ده.

ببرسفید

اوضاع و احوال طبقه ی فردوست هندی که بی نام و نشان متولد می شوند و سپس با نامی عام و فراگیر( رام) نامیده شده و در انتخاب شغل آزادی ندارد و برای سیر کردن شکم گرسنه اش دست به هر کار حقیرانه ای می زند، در مقابل طبقه ی مرفه و بی دغدغه ، دستمایه ی داستان این کتاب است.

راننده ی بینوای هندی، مقام ارشد چینی را مخاطب قرار داده و گلایه و شکایت های طبقه ی خودش را از ناکارآمدی مسئولین کشوری که نمود آن در رفتارهای خرده اربابان دیده می شود، در قالب زبانی کنایه آمیز و طنزآلود روایت می کند.

اصطکاک نسل مهاجر به فرنگ رفته ی هندی و نسل پیشین، حل کردن هر مساله ی بغرنجی ولو قتل غیرعمد با پول، رفتار زالو مانند خانواده فقرا با فرزندانی که توانایی کار و کسب درآمد دارند، نادیده گرفته شدن طبقه ی فرودست از جانب دولت و حزب حاکم از لحاظ رفاه اجتماعی و اقتصادی، فساد حزب حاکم از جمله مواردی است که نویسنده به طور مبسوط به آن پرداخته.

با همین زبان طنز در خلال روایت ها  رسوم فرهنگی و اعتقادی و اجتماعی مورد نقد قرار داده و نارضایتی خود از وضعیت موجود را اعلام می نماید.

ببر سفید

آراویند آدیگا

نشرروزگار

 

ظالم علیه ظلم

چندماهه که از اواخر ماه نت نداریم تاااااا دهم ماه بعد. پسرک خدمت نت رسیده و با یوتیوب گردی و استریم نگری و آنلاین گیم و آپارات بینی خیلی قشنگ و شیک مجبورمون می کنه با سرعت صدوبیست هشت، اگر شد یکی دوتا متن تایپی توی نت ببینیم و خلاص.

این بار شوریدم. کلی سرو صدا و توضیح و تهدید و مخلفات. طوری شد که دوتا پسرها مجبور شدن با نت گوشی پدرجان شان کانکت بشن برای کلاس ها.پسرک امتحان هم داد به همین وضعیت.

با وصل شدن نت خانگی، باز می رفت توی اتاق و فقط برای دستشویی رفتن بیرون می اومد غذاش هم توی اتاق صرف می شد. افت محسوس سرعت باعث شد دیروز تموم دریچه های دسترسی ش رو مسدود کنم.

رفت توی اتاق و هی عکس فرستاد توی واتساپ. دور آیکون یوتیوب رو  دایره کشید و فهموند ( باز هم راهی برای داشتن نت پرسرعت دارم). تبلت رو مودم کرده بود.

از توی اتاق بلند گفت: پیامبر گفته کسی که جلوی ظلم نایستد خودش هم ظالم است. من جلوی ظلم شماها ایستادم.

شاوب لورنس

تابستان نود و شش عید فطر، یک روز مانده به اینکه آلوی گنده  ی توی سینه ،جلو آینه پیداش بشود،برایم تعریف می کردند و من تند تند یادداشت برمی داشتم. مامان گفت تلویزیون شابلورنس. من هم نوشتم شابلورنس.

پاییز رفته بودم که ...بابا هم آره. یک عالمه شن ریزه داشت بجای آلوی درشت.

چقدر حرف زدیم. چقدر یادداشت کردم. چقدر ...

فروردین نود و نه، شروع کردم به ساختن. کی شد که رسیدم به شابلورنس...خیلی یادم نیست.

دیروز تصویر یک تبلیغ خیلی قدیمی را دیدم. نوشته بود تلویزیون شاوب لورنس چشم را خسته نمی کند.

شابلورنس متن را ادیت می کنم اما در خاطره هام ، ته ذهنم ، همیشه یک شابلورنس روشن است که چشم را  خسته نمی کند.

سور بز

حکومت دیکتاتوری رافائل تروخیو بر جمهوری دومینیکن ، چگونگی اوضاع جامعه و ترور او موضوع کتاب سور بز است. تروخیو در سی ماه می کشته شد و مردم این روز را جشن گرفتند و جشن بز نر ( تروخیو ) در ترانه هاشان ماندگار شد.

روایت جانکاه و دردناک یوسا از مردمانی که عاشق دیکتاتورشان هستند، عکس ها و سخنان و توصیه های وی را بر سردر خانه هاشان آویزان می کنند، زن ها و دخترهاشان را پیشکشش می نمایند تا قوه ی جنسی او را تحسین کنند، خانواده و دوست و آشنا را لو می دهند تا عزیز کرده ی وی شوند و با امریکا، کوبا و کشورهای دیگر به دلیل سرزنش کردن دیکتاتور، دشمنی علنی و پنهان می ورزند ، بسیار دهشتناک است.مردم چنان به استثمار خو گرفته اند که دیگر ظلم را ظلم نمی بینند، بلکه موهبتی الهی می شمرند و مقام تروخیو را تا مرتبه ی خدایی بالا و مقدس می دانند و در دستگیری عوامل ترور او از هم پیشی می گیرند.

سه وجه روایتی سور بز به اورانیا( دختر سناتور کابرال که در چهارده سالگی توسط تروخیوی هفتاد ساله، هتک بکارت شده)، تروخیو (دیکتاتور) با وصف مهمانی های جوانی و میان سالی ، افراد خانواده، پیری، رفتار و کنش های او نسبت به اطرافیان و عوامل ترور ( تعداد معدودی از افسران) و شرح احوالات آنها در روزهای قبل از ترور و شکنجه های وحشیانه ی پس از دستگیری، می پردازد.

در کنار شرح بخشی از تاریخ حقیقی یک سرزمین با حکومتی توتالیتر، غنای ادبی داستان، لذت خواندن را افزون می نماید.

سوربز

ماریو بارگاس یوسا

انتشارات  علم

-کتاب را در فایل های صوتی شنیدم.

-مدت زیادی زمان می خواستم که بتوانم در موردش حرف بزنم.

-بعضی شکنجه ها مثل خوراندن غذایی از گوشت پسر یکی از عوامل ترور در زندان به وی خارج از تحمل بود.

-مردم احمق، مردم خوگیر و مالوف به شرایط، مردم آشنا.

-روایت ترور تروخیو را سه بار شنیدم. مطمئن نبودم هیولا مرده. خواستم مطمئن شوم.

بیمار

باید چیزی از دوست داشتن من در تو باشد.  چیزی که نشان بدهد من در تو زنده ام. من در تو نشست کرده ام. من در تو رسوب کرده ام.اصلا مگر بی رد پا گذاشتن در کسی می شود مدعی شد دوست داشتنی در کار است؟ همانطور که دوست داشتن تو در رگ و پی من رسوب کرده و تمام لحظه هام را، تمام بندهای تنم را، تمام سلول های مغزم را به خودش آغشته.مثلا من می دانم تو غروب را دوست داری. غروب خورشید کنار دریا را.می دانم شاید پنج بار هم چنین چیزی را ندیده باشی.اما می دانم که آرزویش را در یک روز کرونایی ترسناک که آدمها گُر و گُر می مردند و از دست می رفتند، کردی. مثلا می دانم از قرص ویتامین بدت می آید. هرچقدر هم سفارشت کنند که برای تقویت قوای جسمانی و سیستم ایمنی بدنت لازم است با اکراه می خوریش. مثلا می دانم دلت می خواهد روزی چندبار چای بخوری. صبح تا ظهر میلت بیشتر است از عصر تا شب. مثلا می دانم زورت می آید حمام کنی. مثلا می دانم شربت پر از یخ های ریز دوست داری که تکه هاش را زیر دندانت ببری و با زبان سرماش را حس کنی. مثلا می دانم ترانه های دوزاری حالت را خوب می کند. مثلا می دانم خوب بلدی با مردم راه بیایی و مردم داری کنی. مثلا می دانم وقتی لباسی بهت می آید چطوری دلت غنج می زند.

می بینی...می بینی دوست داشتنت چطور به جانم نشسته؟ می بینی چه چیزها از دوست داشتنت در من ردپا گذاشته؟ می بینی چطور آفتاب می بینم یادت می افتم، مهتاب می بینم یادت می افتم، چای می نوشم یادت می افتم، شربت نمی نوشم یادت می افتم، از دریا دورم یادت می افتم، ویتامین می بینم یادت می افتم، باشی یادت می افتم، نباشی یادت می افتم.

دوست داشتن چه کسی توی وجود تو ردپا گذاشته؟ دوست داشتن چه کسی در تو رسوب کرده؟ تو کی را کجاها یادت می آید؟

آشفته

چندسال قبل که کتاب شعرم درآمد،دخترهای مدرسه ازم گرفتند و بردند خانه هاشان. کیف و لذت اولین کتاب یک طرف، اشتیاق اینکه از بین این دخترها اهالی شعر و شاعرانگی را کشف کنم یک طرف. فردای روزی که کتابها را بردند از هرکدام شان پرسیدم دوست داشتی؟ یا: نظرت چی بود؟

یکی شان گفت: مامانم هم خوند. گفت خانوم تون چقدر آشفته ست.

فکر کردم شاید حال و هوای شعر را نمی شناسد شاید توی فضای شعر عاشقانه ی معاصر نفس نمی کشد. شاید ...

الان اصلا و ابدا به این چیزها کار ندارم. فقط از ته دل حسرت می خورم به آنها که نه آشفتگی دارند، نه می فهمندش نه دلیلی برای وقوعش می شناسند.

تمام زن هایی که کلمه ی آشفتگی را بلد نیستند مورد رشک و حسد منند. 

#پروانه_سراوانی 

#صبحانه_ی_دو_نفره 

#نشرمایا

گوگل

میگه بیا فارسی کار کنیم. سوالات دستور و آرایه و ... رو ترکیب می کنه، میده به سامانه،  می شینیم به حل کردن و توضیح دادن.

یک سوال ضمیرهای گسسته و پیوسته رو به ترتیب نقش می خواد. ضمیر گسسته و پیوسته رو دارم توضیح میدم که توی گوگل میزنه: ضمیر گسسته و پیوسته. 

میگم دارم برات توضیح میدم. میگه عه حواسم نبود. گوگل هم توضیحشو داره.

پا میشم بیام بیرون.طوری مچ دستهامو می گیره که بیرون نرم که شش تا استخون مچم ترک‌ برمی داره.

#پسرک

ماییم و نوای بی مکانی

بساطم رو روی میز مطبخ پهن کردم. جهت مراقبت و توجه ویژه،یه پارچه زیر لپ تاپ انداختم که لک یا چربی احتمالی از رومیزی به لپ تاپ منتقل نشه.

دوخط تایپ کردم.هوا گرم بود. پنجره تا منتهی الیه باز. نسیم کم زور بازیگوشی می کرد و خنک نمی کرد. موهام فرفری و آماده عرق ریزان ، کلمه ها فراری، یهو یکی اومد جعبه ابزارش رو گذاشت روی میز، آچار،پیچ گوشتی،انبردست درآورد که بره کولر رو سرویس کنه . ابزار رو گذاشت بغل لپ تاپ. یکی تازه بیدارشد و اومد از روی سیم شارژر پرید و آب خورد و حال و احوال صبح جمعه ای فرمود و دوباره از روی سیم پرید و رفت . از یه اتاق هم صدای استاد می اومد که فضا رو علمانی کرده بود.

دیدم در شاهراه طبیعت نشستم و این می ره و اون میاد. جمع کردم اومدم بیرون. 

صبح های جمعه مگه قاعدتا نباید همه بگیرن بخوابن تا لنگ ظهر؟