رقصیدن نهنگ ها در مینی بوس

مرد صاحبِ خانه قیمت را بالا گفته بود. نمی فهمیدم چقدر، اما متوجه شده بودم آنقدر هست که بابا را کفری کند.

-ایمون ندارن اینا. نمی گن ما هم آدمیم. همنوعیم. بشر نیستن به والله. من اینقدر بدم پای کرایه خونه، شکم زن و بچه رو با چی سیر کنم؟

-منصوره گفت اگه خونه جور نشد بریم دهکده المپیک.بیا بریم.اصلا از اولش هم وقت تلف کردن بود. نباید می اومدیم اینجا.

-فکر کردی اونجا جای زندگی کردن توئه؟فکر کردی از خونه ویلایی شرکت نفت می تونی بری توی آلونک های قوطی کبریتی زندگی کنی؟ فکر کردی اونجا چه خبره؟می دونی 200-300 تا خانوار چپیدن توی هم، نمی شه نفس کشید؟ یه چیزی از منصوره شنیدی، فکر کردی خبریه! اگه اونجا جای رفتن بود که اینقدر در به در دنبال خونه اجاره ای نبودم من!

-سخت نگیر مرد. موقته .همیشگی که نیست.

-موقت! موقت! از کجا معلوم که این موقت سه چهارسال نشه؟ می تونی تحمل کنی سه سال یا چهارسال با 100 نفر هم نفس باشی؟ توی راهروهای تنگ و تاریک مجتمع های آپارتمانی تنه به تنه ی هر کس و ناکسی بشی؟

-اینطوری نگو. اونا هم همشهری های خودمونن. تو اینطوری بگی پشت سرشون ، این تهرانی ها چه بگن؟

-بالاخره توی همونا هم همه جور آدمی هست. من می خوام خونه بگیرم براتون. خونه! نه اتاق!

مرد صاحب خانه قیمت را پایین نمی آورد.باباچند جای دیگر هم رفت. ما مدرسه نمی رفتیم. مثل جوجه های خیس باران خورده به مامان چسبیده بودیم و هرجا می رفت عقب سرش می رفتیم. مسافرخانه بوی بدی می داد. بوی سیگار ، بوی دستشویی ، بوی عرق، بوی خنکی.

-حالا اینجا وضعمون خیلی خوبه؟ خوبه که بخوام این دخترا رو حموم ببرم، مردهای گردن کلفت با زیرپیراهن و پیژامه توی راهروهای مسافرخونه رژه برن؟این از مجتمع بهتره؟

-موقته جانم! تحمل کن تا من خونه گیرم بیاد.

-اگه یی موقته، خو او هم موقته. منتهی اونجا دیگه خیالم راحته که روی پیک نیک خودم غذا بار میذارم.روی بالش و تشک خودم می خوابم.

روزها بابا بیرون می زد و شب دست خالی بر می گشت. مردم تهران به جنگزده ها خانه اجاره نمی دادند.آنقدر بالا می گفتند که طرف را پشیمان کنند.فردای شبی که صدای ترکیدن بمب ها را از جایی نزدیک مسافرخانه شنیدیم، کسی برای بابا پیغام گذاشته بود.به صاحب مسافرخانه سپرده بود که بابا به یک شماره تلفن زنگ بزند. بابا زنگ زد. مرد پشت تلفن صاحب یکی از همان خانه ها بود.

-التماس می کرد.اصلا باورت نمیشه.التماس می کردکم مونده بود گریه ش دربیاد.می گفت می فروشم. نصف قیمت می فروشم. یک سوم می فروشم. بیا برش دار.هرچی میدی بیا ازم بخرش. هرچه می گفتم (قصد خرید ندارم، خرید اصلا عاقلانه نیست.ما امید برگشتن به شهرمونو داریم) به گوشش نمی رفت . هی می گفت بیا بخر.بنده ی خدا ترسیده بود از بمباران دیشب. اسباب و اثاث جمع کرده بود تا بره شهرستان. خونه رومی خواد بفروشه و بره که بره.فهمیده بود خونه ش چشم مونه گرفته بود،می گفت بیا ازم بخر.خلاصه که هرچه کردم به اجاره راضیش کنم، حرفش یک کلام بود. می گفت بیا بخر. حالا چند روز بگذره بلکه راضی شد کرایه بده خونه شو. خدا بزرگه!

رقصیدن نهنگ ها در مینی بوس

پروانه سراوانی

انتشارات هیلا

گروه انتشاراتی ققنوس

ردِ گم

آهنگساز، محقق موسیقی و سازشناس نیویورکی ی که سازهای بومی بدوی را استادانه می شناسد و گاه به شیطنت سازهای جعلی می سازد و کسی برایش آن را به شکل و رنگ زیرخاکی و عتیقه درمی آورد و می فروشد، به درخواست موزه داری در پی یافتن سازهای بومی وارد جهان دور از هیاهوی مدرنتیه ی سرخپوستان امریکای جنوبی می شود و در سفری پرهیجان نگاه هستی شناختی خود را به خواننده منتقل می نماید.

آداب و رسوم مردمانی که با تبر سنگی سینه ی شکار را می شکافند، بارانهای موسمی زاد و ولدشان را بعلت خانه نشینی افزایش می دهد، به اقتضای جوانی و نیرومندی زن یا مرد می طلبند و شرمنده ی غریزه نمی شوند جذابیتهای آشکار و پنهانی برای سازشناس پرنخوت و خودپرست دارد. طبیعت گرایی و دوری از تمدن و بکر بودن زندگی سرخپوستها، او را تحت تاثیر قرار داده اما برای سیزیف فرجامی جز تکرار بیهودگی نیست. پس او نیز با اینکه قصد دارد بعد از چند روز با چند بند کاغذ و چند لیتر جوهر به قبیله برگردد، زن تو را گم کرده و از دست می دهد و با زنان نمایش گر و اغوا گر خویش ذهنیت کمال گرای خویش را تسکین می دهد.

زنان بعنوان یکی از مظاهر طبیعت برای مردسازشناس، ماهیتی کاربردی و قابل بهره وری دارند.مهم نیست که در پپمان ازدواج کسی است و با کس دیگری به سفر می رود و در بین راه همان کس دوم را نیز با نفر سوم تعویض می کند. همانطور که با باران سیل آسا می شود دوش گرفت و سرکیف آمد، آدمها را نیز وسیله و ابزار می داند و از آنها کام می جوید.

ردِ گم

آله خو کارپانتیه

نشرچشمه

-زبان شاعرانه ی متن از جذابیت های این کتاب است.

-اوصاف طبیعت با تعابیر استعاری، ویژگی مهم نثر نویسنده است که مترجم از پس آن برآمده .اگر چه در جای جای داستان به سمت سخت خوانی و دشوارفهمی رفته اما در کل از جاذبه ی زبان ادبی نویسنده نکاسته.

-داستان مصداق عینی گل و خار به هم آراسته اند است. شخصیت راوی بطور موازی صاحب دانش و درک بالایی از موسیقی و تشخیص آن در عناصر زبیعت است و به هر پدیده ای به دید هنری می نگرد و در عین حال نخوت و غروری بیمارگونه نسبت به آدمها دارد .

-کتاب را در فضایی پرهیجان و شیوه ای متفاوت در گروه همخوانی دچار خواندم.

رقصیدن نهنگ ها در مینی بوس

خب این هم از کتاب جدید

رقصیدن نهنگ ها در مینی بوس

پروانه سراوانی

انتشارات هیلا

گروه انتشاراتی ققنوس

امیدوارم بخونید و دوست داشته باشین و در موردش با من حرف بزنین.

ژاک قضا و قدری و اربابش

ژاک نوکری است که با اربابش سفر می کند( شباهت ساختاری با دن کیشوت)  و در طول سفر حکایات پشت سرهم تعریف می کند و گاه دچار دردسرهایی می شوند که بهانه ی نقل حکایتهای جدید است. تم حکایتها اغلب طنز است و گوینده در خلال آنها به آثار ادبی مهم زمانه ی خود خرده گرفته و سبک و سیاق منطق و نوشتار آنها را ریشخند می کند.

پررنگ ترین وجه طنز این رمان این است که راوی (دانای کل) ، به طور علنی میل و خواست خود را در ارائه ی داستان به آن تحمیل می کند و  با خواننده سرشوخی دارد. هرجا مایل است حکایت را تعریف می کند و هرجا میلی ندارد، آن را نیمه کاره رها می کند ( اشاره به قضا و قدر در شکل گرفتن و تمام شدن یا نشدن کلام و اتفاقات)  و با خواننده رودررو گفتگو می نماید.

ژاک قضا قدری و اربابش

دنی دیدرو

نشرنو

رودین

رودین جوان سخنور و جذابی ست که با حرف زدن از فلسفه و چیستی پدیده هاتوجه دیگران را جلب می کند. زنان او را تحسین کرده و مردانی که رو را می شناسند زبان به انتقادش می گشایند. رودین با پول و سرمایه ی دیگران زندگی می کند و علیرغم ظاهر اجتماعی مقبولی که در برخورد اولیه برای مخاطب جلوه می کند، آدمی است عاطل و باطل و منفعل در تصمیم گیری عاطفی و اقتصادی و ...

- کتاب را صوتی شنیدم

-به صورت نمایشنامه تنظیم شده بود

رودین

ایوان تورگنیف

نشرماهی

بخش هایی از کتاب:
آلکساندرا پاولوونا، باید عرض کنم که هیچ‌چیز بدتر و بیزارکننده‌تر از این نیست که خوشبختی دیر به دست آدم بیاید. این خوشبختی نمی‌تواند شما را راضی کند، ولی از یک حق محرومتان می‌کند، از گران‌بهاترین حق که همان دشنام‌دادن و نفرین‌کردن تقدیر است. بله خانم، خوشبختیِ دیررس بسیار تلخ و ناراحت‌کننده است.

نفی کامل همه‌چیز فایده‌ای ندارد. می‌دانید، وقتی شما منکر همه‌چیز شدید، به‌زودی به‌عنوان یک آدم عاقل شهرت پیدا می‌کنید. نیرنگ خوبی است. مردم ساده‌لوح فوراً نتیجه می‌گیرند که شما از آن چیزی که انکار می‌کنید برتر هستید؛ ولی اغلب این امر صحیح نیست.  اولاً شما ممکن است در هر چیزی عیبی پیدا کنید. در ثانی اگر حقیقت را هم بگویید برای خودتان بدتر است، زیرا وقتی عقل شما صرفاً گرفتار نفی‌کردن باشد فقیر می‌شود و می‌خشکد. در عین اینکه احساس خودخواهی خود را ارضا می‌کنید، از  لذت واقعی تعمق و اندیشه محروم می‌شوید. زندگی –ماهیت زندگی- از اندیشه‌ی ناچیز و سودایی شما می‌گریزد و کار شما به اینجا می‌کشد که عوعو کنید و مردم را بخندانید. حق نکوهش و مذمت فقط از آن کسی است که زندگی را دوست دارد.

او هم درد پیگاسوف را دارد. میل دارد برجسته باشد. منکر همه‌چیز است و پایبند آداب و رسوم نیست. این‌ها همه از خودپرستی و خودخواهی زیاد و حقیقت و عشق کم سرچشمه می‌گیرد. بالاخره این هم برای خودش یک نوع منطق است که انسان نقاب بی‌قیدی و تنبلی به صورت خود بزند که شاید دیگران فکر کنند: این آدم استعدادهای زیادی را در خود تباه کرده است! اما اگر خوب نگاه کنید می‌بینید که اصلاً استعدادی وجود ندارد.

شرق بهشت

داستانی ست بلند از روابط پدر-پسری میان دو نسل. داستان برمبنای کهن الگوی داستان هابیل و قابیل ( پذیرفته شدن هدیه ی یکی از برادرها توسط پدر و رد کردن هدیه ی دیگری که در دو نسل اتفاق می افتد) روایت شده و حسادت و خصومت( تلاش برای قتل و انتقام گرفتن با شناساندن مادر)  و دوستی بین دو برادر در روند حوادث آن موثر است. آمریکای رو به ترقی و آماده شدنش برای روزگار مدرن توسط کارگران جاده ساز، کشاورزان متمایل به سیستم های نوین مزرعه داری ، اختراعات به روز ، در جای جای روایت های بلند آدمهای داستان ، به صورت عینی قابل مشاهده است.

این داستان سراسر نبرد است. از طرفی نبرد آدمی با طبیعت رام نشدنی و تلاش برای غلبه بر وحشی گری های آن و از طرف دیگر نبرد انسان با درونیات خود. امریکای اخلاق مدار که متعصبانه به  اعمال مذهبی پایبند است و کج روی اخلاقی را مذمت می کند، در گیر و دار جنگیدن آدمها به خودشان، به تساهل و مدارا میل می کند و در آخرین نفس های داستان که با آخرین نفس های آدام تراسک همزمان است،اغماض و چشم پوشی را تاکید می کند.

روایت جاندار و قوی اشتاین بک از جغرافیای بستر داستان همراه با توصیف های ادبی و تصویری، داستانی لذت بخش و جذاب خلق کرده.

سرسختی آدمی در مقابل دشواری ها مهم ترین پیامی است که از همه ی خرده داستانهای کتاب، دریافت می شود.

شرق بهشت

جان اشتاین بک

انتشارات مجید

-کتاب را صوتی شنیدم

نیوتن زیر درخت گردو

چیستی مرگ و چگونگی رخ دادنش پرسشی فراگیر است بین آدمها. هر کس از دریچه ی جهان خودش درگیر این سوال خواهد بود. (مردن چه جوری است؟). جهان صبا و صنم (دوقلوهای قصه) با هم متفاوت است. یعنی در عین یکی بودن سیستم خلقت، در عین نزدیکترین شباهت فیزیولوژیکی، جِرم روانی این دوخواهر با هم فرق دارد. بعد سوم و چهارم زندگی شان با هم متفاوت است ، پس در درک و دریافت پدیده های هستی، اعم از عشق و جستجوگری و جهان بینی، با هم فرق دارند. گرچه که در یک خانه، با یک تربیت و در یک محیط قد کشیده اند.

قوانین فیزیک وارد بدنه ی قصه می شود تا ماهیت این سیال شگفت انگیز را به چهارچوب علم بند کند و تفسیری منطقی از آن ارائه کند. دلبستگی دختر جوان خام، به مردی میانسال و متاهل از آن تناقض هایی است که بین تربیت و اخلاق و ماهیت وجودی عشق،شکاف انداخته. صبا دنبال نشانه های پدری ست که رفته؟ شباهت بین موهای فرفری دست و فیزیک و کوه سبب شده چشم روی علامتهای واضح راه ببندد و بندهای وصل به عباس دیزجی را ندیده بگیرد؟فقدان و حسرت پدر را با عاشقی اشتباه گرفته؟ از منظر روانشناختی محتمل است.

صبا بین امواج خلسه ی عرفان( وصل بودن به رگ و پی زمین و درخت گردو، بندناف کلاغ خورده، چیستی ماهیت راضیه بعد از مرگ) و سختی منطق فیزیک بالا و پایین می شود و اگر بیماری کشنده به سراغش نمی آمد، دور نبود که او به سراغ چیز کشنده ای برود که تعلیق زجرآور روح و روانش را آرام کند.

سوالهای فراوانی که در خصوص لحظه ی مرگ و جهان پس از آن در خلال قصه، از زبان صبا و صنم مطرح می شود،بین خیلی از آدمها مشترک است. در این قصه جوابهای موقتی می شنویم که در واقع جواب نیست و مساله را همچنان غریب و دور از دسترس باقی می گذارد اما خواننده و خواهنده را ترغیب می کند به پذیرش و قبول آنچه  که علم  یا برایش پاسخی ندارد یا پاسخی با حفره های زیاد در اختیار بشر گذاشته.

زبان ادبی لیلا صبوحی در این کتاب نیز می درخشد. بخش هایی که به صنم می پردازد سرخوشی و گیجی سطحی دخترکِ وابسته به دایره ی جامعه ی سنتی را( که قصد عبور از آن را ندارد) خیلی خوب به تصویر می کشد. تغییرات شدید و غرق شدن صبا در فضای مدرن و عجول تهران از آن دست حقایق اجتماعی است که داستان بخوبی از عهده ی نمایشش برآمده.

نیوتن زیر درخت گردو

لیلا صبوحی

نشرنیماژ

-ارتباط بین قصه های آدمهای لیلا صبوحی و بی جواب ماندن بعضی سوالها در نیوتن، نویدمی دهد که کتاب بعدی او نیز آدمهای آشنا خواهد داشت.

-از لحاظ روحی خیلی با این قصه درگیر شدم. شباهت های نزدیک و دغدغه های مشترک می تواند آدم را از فرط غصه بکشد.

-کتاب را با افتخار از لیلا صبوحی هدیه گرفتم.

باغ تلو

یکی از واکنش های رفتاری نسبت به وقایع و اتفاقات، پاک کردن صورت مساله و انکار ماجراست. پدر برای خلاص شدن از حرف و حدیث مردم، یکبار خانه عوض می کند و بار دوم خانواده را به مکانی دوردست و دور از آدمیزاد برده و رها می کند و با خانواده ی جدیدش مشغول می شود.

پدر و مادر توان اعمال قدرت بر تمایلات انقلابی دختر جوان خانواده در بحبوحه و اوایل انقلاب و جنگ را ندارند و نمی توانند مانع فعالیتهای جهادی دختر شوند. دختر در خوزستان اسیر شده و بعد از چندسال با تنی چند از اسرا آزاد می شود. فاصله ی بین اسارت و آزادی او، یک تعویض خانه در پی داشته. با برگشتنش، گرچه که شور و اشتیاق دختر فروکش کرده و آرام و منفعل شده، اما نگرانی پدر از یاوه گویی های مردم، تمامی ندارد.

بت اعظم با قوه ی قهریه و برخورد فیزیکی پیش نمی رود. دست بزن ندارد،بددهنی نمی کند، اما با آنچه از فحوای داستان دریافت می شود، مدام غر می زند و با سخن گفتن های جنون آور، مدام به زن و دختر و پسرش شرمساری و سرافکندگی تزریق می کند.

جلال، راوی داستان، در عین خنثی بودن ظاهری و موثر نبودن در روند جریان زندگی خانواده، آهسته آهسته با نفرتی که پدر بذرش را در فضا افشانده، رشد و نمو می کند و آخر و عاقبت تاریک و سهمناکی برای داستان رقم می زند. فرجامی که علیرغم اصرار کنایه آمیز جلال، کسی باورش نمی کند و مرضیه تا ابد ، در مظان اتهام افکار سیاه مردمان و خانواده باقی می ماند.

داستان وجهی از جنگ را روایت می کند که در آن از صدای توپ و تانک و گلوله خبری نیست. بیشتر از آنکه حرف صریحی از جنگ باشد، حرف مردمان و شیوه ی برخورد آنها با پدیده های زندگی اجتماعی ست. مردمان این روایت، چندان دلسوز نیستند. به آنها ربطی ندارد کی گرسنه و بیکار است.کی فقیر و ندار است. کی پشت جبهه به پرستاری نیاز دارد.آنها فقط بلدند منتظر بمانند تا یکی شب دیر به خانه بیاید و از قضا از جیپ مهندس اورکت پوش جهادگر پیاده شود تا زبان به ملامتش باز کنند.

تم این داستان اعتراضی ست. اعتراض به یکجانشینانِ تن به آسایش داده ای که منتقد هر نوع حرکت مثبت با منفی اند. گروهی که جز سنگ اندازی کاری بلد نیستند.

همت جمعی جامعه در سرکوب کردن فعالیت اجتماعی زنان ، در بستر این داستان به وضوح قابل مشاهده است.

باغ تلو

مجید قیصری

کتاب کوچه

اتاقی از آن خود

در مورد ( اتاقی از آن خود) بجای تحلیل و تکرار آنچه نویسنده گفته جور دیگری حرف می زنم.

زنی که پول و اتاقی از آن خود ندارد استقلال و هویتش ترک برمی دارد و نمی تواند شاهکار خلق کند.همیشه جنس دوم است و جلوی بروز و درخشش استعدادهای ادبی اش سدهای محکم زیادی وجود دارد که منشا اش نگاه جنسیتی جامعه به اوست.زن نویسنده ای که پول و اتاقی از آن خود ندارد باید در اتاق نشیمن، هال، غذاخوری یا جایی شبیه این رمانش را بنویسد و حتی اقدام به نوشتن را از دیگران پنهان کند.او بخاطر مشتی سکه و اسکناس باید ازمردی که زندگی اش را تامین می کند متنفر باشد زیرا این مرد می تواند با کم و زیاد کردن این پول او را تحقیر کند، آزارش بدهد و از خود متنفرش گرداند.زنی که پولی مستمر و اتاقی از آن خود دارد نفرت از جنسیت را کنار گذاشته و به مردها بعنوان ظالمان بالقوه و ستمگر نگاه نمی کند و در خلق آثار ادبی و غیره می تواند مستقل از جنسیت ، نگاه کند و بنویسد و ارج و قرب و احترام آدمها را بر مبنای ذات و شخصیت و سرشت آنها برآورد کند نه برمبنای جنسیت.

این کتاب جستارهای بلندی است در خصوص رد نگاه جنسیتی به زنان در جامعه ی انگلستان قرن نوزده.

پی نوشت:

-هرگز دیگری را با پول کنترل نکنید.

-زن جهان سومی فرصت آسوده نشستن در اتاق نشیمن را ندارد. در فاصله ی کار درمطبخ و آشپزخانه و لباس شویی و ظرف شویی و بچه داری و شوهر داری ، باید فرصتی فراهم کند که چیزی بنویسد.

-در جامعه ی مردسالار، یکسان بینی زنان و مردان کار شدنی و ساده ای نیست. در بهترین حالت احترام به شخصیت و حقوق، زن زیر سایه ی مردی به نام شوهر زندگی می کند.

-هرگز دیگری را با پول کنترل نکنید.

اتاقی از آن خود

ویرجینیا ولف

انتشارات نیلوفر

کلی پی نوشت تایپ کردم و همه را حذف کردم. چه فایده؟

من خنگ ترین دختر روی زمینم

این کتاب رو صوتی شنیدم. شاید خوندنش فرصت بیشتر و بهتری می داد برای درک آنچه نویسنده می خواست به خواننده منتقل کنه. چهار داستان داره که دوتای اول به هم پیوسته ان. از سمت و سوی تخیلات دختر در دو داستان اول و داستان آخر خوشم اومد.سوالات بنیادی هستی شناسی رو در قالب حرفهای بچگانه و تخیلی دختربچه و دختر جوان داستان مطرح می کنه.

خالق عروسکهای یک میدان، می تونه مخلوقاتش رو طوری بیافرینه که اونها سوال نکنن آیا خلقت شون طوریه که مجبورن خالق رو مهربان و عادل بدونن یا خالق خودش  بالذات عادل و مهربونه؟

کوتاه و جالب بود.