خانه ی خیابان مانگو

مجموعه داستان کوتاه با داستانهای بسیار کوتاه از ادبیات مکزیک. تمام داستانها حول خانه ای قرمزدر خیابان مانگو روایت شده اند. اسپرانتسا بعد از نقل مکان به این خانه، در مورد دوستانش، مادر و خواهر و برادرهایش، سرگرمی ها و اتفاقات مدرسه و آرزوها و حسرت هایش حرف می زند.

فقر و تباهی و فرهنگ مردم فرودست در این قصه ها فریاد می زند و نکته ی جالب پذیرفتاری و مرافقت آدمها با این وضعیت است. گویی شکل دیگری از زندگی را برای خودشان متصور نیستند و گاه که پا را فراتر می گذارند، در رویا و خیال خانه و لباس و زندگی بهتر را به خودشان روا می دانند.

قدرت تصویرسازی و انتقال مفهوم در این قصه های کوتاه بسیار بالاست.

خانه ی خیابان مانگو

ساندرا سینسروس

انتشارات نقش و نگار

کوچه ی ابرهای گمشده

زبان شاعرانه و قوی کوروش اسدی روایتهای جسورانه ی نسل هایی را بیان می کند که در کشاکش حوادث تاریخی و سیاسی گیر کرده اند یا تلف شده اند . داستان های در هم تنیده ی مغشوشی که بی ربط به نظر می رسند در نهایت با هم پیوند دارند. کارون در مالیخولیایی وهم آلود کودکی اش را در جنگ و جوانی اش را در بحبوحه ی جنبش های سیاسی پس از جنگ مرور می کند و شیده در روایتی بی مطالبه و ناگهان ، مبارزات انقلاب و پس از آن را شرح می دهد.

 در خلال این روایات، از ماجرای رامین و سامان و مثلثی که با سیما ساخته شده را در ورق پاره ها و سررسیدی که زیرپل پیدا شده مطلع می شویم که با اشارات محو سارا حدس و گمان به این سمت می رود که پدر سارا و رامین یک نفرند.

آیا شرح تمایلات شیده و دوستش، سامان و دوستش  در دو بازه ی زمانی و سیاسی در یک کشور، اشاره دارد به عدم دخل و تصرف در ساختار طبیعتِ خلقت؟ آیا تغییر گرایش شیده و رامین اشاره دارد به تنوع خلقیات در آدمی؟ به پذیرفتاری آن گرایش ها و تغییرات؟ به نابالغ بودن انسان در اوج درگیری با هورمون ها؟

داستان در بدنه ی خود گریزی به فلسفه ی ادبیات می زند و توانایی و قدرت ادبیات را در شرح دادن وقایع به زبانی دیگر و در پوششی دیگر می ستاید. طوری که حرفی را بزند گویی نزده. چیزی را شرح بدهد گویی شرح نداده.

حضور و هجمه ی نیروهای امنیتی در زمانهای تاریخی مختلف کلیت فضای داستان را آکنده و آن را دچار ترس و وحشتی که لازمه ی وهم و تاریکی است نموده.

آنها که خواهان تغییرات اساسی در ساختارند یا کشته می شوند یا در حبس پیر می شوند و آنها که بی ردپا در هر سوراخی سرمی کشند و با هر سری سودایی دارند، بی توجه به کدام سلسله و کدام حاکمیت، جیبهاشان سنگین است از زر و برج و مکنت.

کوچه ی ابرهای گمشده با زبان شاعرانه مسایلی را طرح و شرح می کند که شاعرانه نیست. بوی خون می دهد. دیوارهای شعارنوشته و پاک شده ی شهر، آتش، موتورسوارها، زیرزمین های یخ، سوسک های راه پله، سوراخ بخاری، مردمان ترس خورده ی شهری را نشان می دهد که گهگاه می توانند لب جوب آب بنشینند و صورت رنگ و لعاب خورده را خیس کنند و برای لحظه ای کوتاه نفسی تازه کنند تا بلبشویی دیگر و آشوبی دیگر.

کوچه ی ابرهای گمشده

کوروش اسدی

نیماژ

قنادی ادوارد

شش داستان کوتاه و خوشخوان در بستر جغرافیا و فرهنگ اصفهان. مرگ در داستانها قدم می زند و به شکل های متنوع سراغ آدمها می آید. خودکشی، کشته شدن در جنگ،گلوله ی سارقین خیابانی ، ترور شاه ناصری،سرطان و ...

گرچه مرگ پای ثابت تمام داستانهای این کتاب است اما محور اصلی نیست. بهانه ای است برای جستن و کشف کردن آدمهایی با قد و قواره های مختلف.شاعرپیشه و فیلسوف،شیرینی پز و سنتگرا ، بالرین های سرخورده ی پس از انقلاب، پدر دچار سکوت و سکون شده ی پسر مفقودالاثر درجنگ، مرد میان سال و هوس مهاجرت و سفر به ینگه دنیا، پیرمرد بی دندان و هوس تجدید فراش که در پس تیپ های کلیشه ای و آشنا جزییات خواندنی و جذابی برای مرور کردن دارند تا وارد لایه های شخصیتها شده و با آنها همدات پنداری کنیم.

آدمهای قصه ها بلد نیستند با هم ارتباط بگیرند. هرکدام در دنیای خود محصورند و فقدان رابطه ای مبتنی بر محبت و صداقت سبب بسیاری از اتفاقات ناگوار بعدی می شود.

زبان داستانها قوی، حرفه ای و تحسین برانگیز است.

قنادی ادوارد

آرش صادق بیگی

نشر مرکز

اوراد نیمروز

بهمن تاریخ خوانده و دل به گذشتگان دارد.پریسا زنی امروزی و تئاتری ست.دنیای این زوج ناهمگون است.اما بهمن برای نجات دادن زندگی دونفره اش با پریسا از دلبستگی عمیقش به تاریخ دوره ی یعقوب لیث می گذرد تا از کلوت های روییده بر دق نمکین عبور کند و مانع اجرای دادخواست طلاق پریسا شود.

تعلیق داستان از آنجایی لحظه به لحظه بیشتر می شود که بهمن در دل لوت، با آدمهایی بدوی دمخور می شود و خواننده نمی داند این آدمها سراب و توهم کویرزدگی بهمن اند یا واقعیتی پنهان در دل کلوت های شهداد. برای اژدرمار چشمه سازمی زنند و آواز می خوانند. برای روز تولد، سوگ زاد می گیرند و مویه و عزاداری می کنند.رادیو دارند.نوار کاست گوش می دهند.( حضور موثر و پررنگ موسیقی در زندگی مردمان کویر قابل توجه است.)

سرو کله ی میرخلیل که پیدا می شود ، هستی آدمهای بدوی رنگ حقیقت می گیرد و از این پس تعلیق داستان برای نجات بهمن از  حکم اجبار برای ادامه ی نسل بدویان رنگی دیگر می گیرد.

یافتن مقبره ی ملک محمد، پسر یعقوب لیث  در اطراف گندم بریان بهانه ای است برای مرور کوتاه دوره ی تاریخی مربوط به او تا با رسوم و سنتهای کهن مردمان سرزمین نیمروز روبرو شویم.مردمانی که دامداری و باغداری و کشت و کار را بی نیاز به صنعت و تکنولوژی روز پیش می برند و با اورادی موهوم سخن می گویند.

اوراد نیمروز

منصور علیمرادی

نشر نیماژ

-متفاوت بودن زبان هرکدام از کاراکترها نقطه قوت کار است.

-تقابل سنت و مدرنیزه در خدمت داستان است.

-دلخوش بودن به تغییر مسیر تاریخ در صورت زنده ماندن ملک محمد دخیلی است پرتکرار که به صحن تاریخ گذشته می بندیم.

-کتاب برنده ی جایزه ی جلال است.

مواجهه با مرگ

مواجهه با مرگ را صوتی شنیدم. حکایتی طولانی از روبرو شدن با بیماری کشنده و لاعلاج جان اسمیت که بین گفتن و نگفتن مساله به بیمار می چرخید.

داستان مربوط به دهه هفتاد میلادی است که سرطان درمان نداشت و بطور قطعی کشنده بود. خانواده لرد انگلیسی مخالف اطلاع بیمار از وضعیت بیماری و کشندگی آن است. پزشکان نیز پذیرفته اند که بیمار را بی خبر بگذارند.قبول این مساله در زمان حاضر طنزآمیز است.

در خلال عاشقی و ازدواج و بارداری همسر جان، گفتگوهایی با تم فلسفه، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و .. بین کاراکترها شکل می گیرد که خالی از لطف نیست اما  برای خواننده امروزی جدید نیست.

مواجهه با مرگ

براین مگی

فرهنگ نشرنو

-دخل و تصرف مترجم در واژه سازی طنز پرمایه ای دارد. مثلا ساخت واژه ی پاریس سر معادل تهران سر یا برخی اصطلاحات کاملا ایرانی و مذهبی برای فرهنگ اروپایی. شبیه آنچه در زیرنویس فیلمها دیده می شود.( مثل یا ابولفضل گفتن قهرمان آمریکایی فیلم در حادثه ی اتومبیل)

آدمخواران

روایتی  است داستانی از ماجرایی واقعی در دوران ناپلئون سوم (هزار و هشتصد و هفتاد) در دهکده ای فرانسوی.

اشرافزاده ای شریف و نوع دوست در پی اشتباهی غیرمنصفانه گیر مردمان روستا می افتد و مردم تلافی حمله ی پروس به رهبری بیسمارک به فرانسه و جنگ نابرابر و جنایات پروسی ها را از او می گیرند و بدون توجه به گذشته ی مردی که از کمک و دستگیری به آنها دریغ نکرده و همواره یاری رسان آنها در مشکلات و گرفتاری ها بوده، او را به شنیع ترین و خصمانه ترین شکل مجازات می کنند و جانش را می گیرند.

آنچه در این روایت مورد توجه است، همراهی همگانی مردم در آشوبی است که اطلاعی از آن ندارند و دلیل واضحی برای ادامه دادنش نیست. چیزی شبیه موج های امروزی در شبکه های ارتباط مجازی.

مردم در برابر کسانی که حقیقت را متذکر می شوند حالت تدافعی و پس زننده دارند و حاضر نیستند بپذیرند مرد مورد مجازات نه تنها بی گناه است بلکه سابقه ای از نیکخواهی و نیکوکاری نزد آنها دارد.

خشونت عریان و فجیعی که رخ می دهد در روزهای بعد خود عاملین را به حیرت و شگفتی و پشیمانی عمیق مبتلا می کند. اتحاد نامیمون مردم روستا برای شکنجه کردن آلن، آتش زدن، کباب کردن و خوردن گوشت پخته ی او ریشه در تاثیرات جنگ در زندگی مردمان ساده ی روستایی دارد. مردمانی که گرمای هوا ، خشکسال، بی آبی و فقر و قحطی صبر و تحمل شان را برده و کوچکترین جرقه ای خشم شان را شعله ور می کند. طوری که فرصتی برای تحلیل و تشخیص ندارند و هرچه جلوی چشم شان قرار بگیرد را با نفرت و سبعیت تمام مورد آزار قرار می دهند.

آدمخواران

ژان تولی

نشرچشمه

-از لحاظ روانشناسی و جامعه شناسی می توان مساله بیرون ریزی پس از تحت فشار شدید بودن جوامع را تحلیل کرد.

-این ماجرا حقیقی است.

-ریتم سریعی دارد. کوتاه و خوشخوان است.

آب شور

میشل در ابتدای بلوغ جسمی احوالات و دنیایی را تجربه می کند که ترکیبی از جهان بینی های مختلف در آدمهای اطراف اوست. زینا از میشل بزرگتر است و با پسرنوجوان برخوردی دلسوزانه و شفقت آمیز دارد. از طرف دیگر دختر نوجوانی که برای میشل شعر می گوید و دوستش می دارد مورد بی مهری اوست. دوست میشل یادگرفته به آدمها ناخنک بزند و رهاشان کند.

در این داستان کوتاه هیچ کس سرجای خودش نیست. هرکس سر پرسودایی دارد و در پی تسکین خویش است.

جزیره ی خلوت و تقریبا بکری که برای حفظ و ماندگاری طبیعتش، به حکم دولت سکونت و ساخت و ساز جدید در آن ممنوع است دستخوش ماجراهایی است که کمتر از تخریب طوفان نیست. گویی آدمها هاله ی شفاف و نورانی طبیعت را با انتخاب های اشتباهی خدشه دار کرده اند. همانگونه که عاشق شدن یکی ، غرق شدن دیگری را سبب می شود.

مفهوم عشق آن چیزی است که آدمهای قصه را در دوطرف مرز نگه میدارد. بعضی عشق می دهند و نابود می شوند. برخی عشق را دریافت کرده و حیف و میلش می کنند.

آب شور

چارلز سیمونز

نشر همان

-دولت می تواند دستور به ممنوعیت ساخت و ساز ساختمان بدهد. چه کسی می تواند دستور به ممنوعیت ساختن و ویران کردن عشقی را بدهد؟

-مادر تصویر کلیشه ای غریب همه جای دنیاست. اضافه وزن، ماندن در رابطه ی بیمار. قربانی. شک و تردید های مخرب.

-زنهای داستان دنیاهای متنفاوتی دارند.سن متغیر مهمی در دنیای آنها نیست. این مساله نکته ی جذاب و قابل تحسین این داستان است.

-کتابی کم حجم با داستان کوتاهی خوش خوان است.

رشت،ساغریسازان،کوچه بلوریان

زبان روایی قوی داستانهای مجموعه ی "رشت، ساغریسازان، کوچه بلوریان" در بستر جغرافیای شمال ایران، خواننده را از اولین قصه تا آخرین آنها، به دنبال خود می کشاند.

محور اصلی قصه ها زنانی اند که از بطن جامعه ی فرودست آمده اند و گفتگوهای ذهنی و بیرونی آنها نشان می دهد علیرغم تصویرکلیشه ای و عام که از انفعال این آدمها در اذهان جاافتاده، امیال و افکار و رفتارهای جسورانه و شجاعانه ای دارند که کمتر به آن بها داده شده.

ردپای داستانهای خرافی و باورهای بومی در داستانهای این مجموعه، جدابیت روایت این اثر را دوچندان کرده. نثر پالوده و روان نویسنده با تم هر قصه و شخصیتها هماهنگ و متناسب است.

بعضی از قصه ها در فضایی آمیخته از واقعیت و خیال شکل گرفته و مهارت نویسنده را در ایجاد تعلیق تایید می کند.

زن های این مجموعه مظلوم و سربه زیر و توسری خور نیستند. آن قالب سنتی زنان فرودست در این قصه ها شکل دیگری به خود گرفته و با آدمهایی حسابگر ، انتقام جو، عاشق، عاقل و پریشان روبرو می شویم که در بزنگاه های زندگی دست به انتخاب می زنند تا مدار حیات را ادامه دهند.

رشت، ساغریسازان، کوچه بلوریان

شهلا شهابیان

انتشارات حس خوب

شهلا شهابیان عزیز، کتابش رو برام فرستاد.

بانو گوزن

داستان آدمهای بانو گوزن را بی وقفه می خوانی. دل نداری که بگذاری شان برای اوقات بیکاری. طاطا آنقدر واقعی و روراست است که از او می ترسی. از خونسردی اش در جریان انتقام هایی که گرفته، خبرچینی هایی که کرده، دخترهایی که برای تامین برنامه های کارگاهش وارد زندگی دوستانش کرده،شکم هایی که با شاخ های گوزن نر جوانش دریده.

دنیای ذهنی زنی که هوای استقلال دارد و با هیچ کس جز خودش روراست نیست، پر است از پرش های رفت و برگشت زمان، واقعیت و خیال. او یاد گرفته برای پول داشتن، بایست گوشواره و گردنبند و النگوهای کوچک دخترکان را از سر و گردن شان کند و در پوشش ناخن گیر و لیف فروشی، مظلوم و معصوم ماند. با انتخاب دقیق کلمات و تحریک حس شفقت، از صاحبخانه، غذا و میوه و لباس بیشتری بگیرد برای بچه هاش. با نبودن یکی دوساعته ی زن جوان خانه، با دختران دوست و  آشنا ناخنک بزند. در چنین فضایی طاطا جز آنچه هست نمی شد. خنده هاو لوندی هاش را برای گرفتن امتیاز و راه انداختن کارهاش از مردهای جوان پیرامونش خرج می کند و این همه را حق خود می داند.

اتاق قرمز کارگاه جهان پراز ترس طاهره است.جهانی که حتی اگر پنجره داشته باشد و دری به حیاط پشتی برایش باز کنند،دکوراسیون زیبایش مانع شکم درانی های گوزنش نیست و حرص های فزونی خواه طاطا حجم انباشته ی وحشت و نفرت از جهان را از آن کم نمی کند.

طاطا جهان و درون تاریکی دارد اما صادقانه از آن حرف می زند. با آن روبرو می شود و خودش را گول نمی زند.گرچه که تمام عالم را گول زده و در پوستین دختر مستقل و بااراده فرورفته.

روانی و خوش خوانی داستان از امتیازات آن است. مریم حسینیان مثل کارهای قبلی اش، واقعیت و خیال را درهم آمیخته و آدمها را در قابی شفاف به خواننده نشان می دهد تا مقایسه کند و ببیند کجای زندگی اش طاطا بوده و کجا سارا؟ کجا امیرعلی یک بعدی بوده و کجا فرشاد جهان شمول.

بانو گوزن

مریم حسینیان

نشرچشمه

-از طاطا متنفر نشدم. نترسیدم. قبولش کردم.جهانش را شناختم.تاریکی هاش را دیدم.

-مولفه های زندگی غیرآپارتمانی در داستانها از جذابیتهای مورد علاقه ی من است.

-گوزن ما کی شکم مان را خواهد درید و مانع از توالی نسل مان خواهد شد؟

سرزمین گوجه های سبز

چهار دانشجوی رومانیایی در دوران دیکتاتوری چائشسکو قصد فرار به آلمان را دارند. سایه ی سنگین حکومت مستبد در نهان ترین زوایای زندگی مردم ، تا کاویدن چمدان های دانشجویان خوابگاهی، گذران رقت بار زندگی سگی مردمان گرسنه با قاچاق طلا در شکاف های بدن زنانه، بازجویی های مکرر، از آدمها مردگان متحرکی ساخته که به اجبار خرید می کنند، به اجبار عشق وزری می کنند، به اجبار آب و غذا می خورند، به اجبار درس می خوانند، نامه می نویسند و رنگ و بویی از زندگی در حرکاتشان نیست.آدمهایی اند دچار خفقان و استبداد. بی هدف زنده اند و می دانند هرلحظه مرگی بی دلیل آنها را از دایره ی زنده نماها خارج خواهد کرد. دار زدن, از پنجره پرت شدن، مرگهایی بی گلوله و بی رد پا و نشانی ازحکومت.

دختران تحصیل کرده تن به فحشا می دهند. موهای نشانه در نامه ها رصد می شود.هیچ کجای حیات محلی برای اختفا ندارد.

زبان شاعرانه و پرکشش هرتا مولر تلخی داستان را کم نمی کند.

سرزمین گوجه های سبز

هرتا مولر

انتشارات مازیار

کتاب را صوتی شنیدم