کی بودی؟

در خصوص آزاده نامداری واکنش هایی از آدمهایی که فکر می کردم می شناسم شون می بینم که واقعا جل الخالق.

آدم شک می کنه که دم شون به کجاها وصله. یه طوری وارد سیستم ماله کشی و شستشوی ذهنی مردم شدن که آدم میگه خاک بر فرق سرت که فکر می کردی اندیشه برای این آدمها مهمه.

اندیشه چیه؟ نرخ نون امروز چنده؟

خواب ندارم

دور نیست. نزدیک هم نه چنان. می بینمش. به حد کفایت. هنوز پارس نمی کند. هیبتی نشان می دهد و دُم زنان رد می شود. قرص شبانه  یکی درمیان شد. دو تا درمیان شد. سه تا درمیان شد. خواب نمی آید. می رود. تا خود صبح، تا سپیدی روز، بال بال می زنم برای نیمساعت خواب عمیق. بدنم هشیار است به عمیق شدن خواب. تا بخواهم که غرق شوم در خلسه ی نابیداری، یکهو چشمهام باز می شوند که ببینم نور تند از پنجره ی اتاق آنوری توی مغزم می تابد و آن نیمخواب می پرد که می پرد. شاید باز باید هرشب هرشب یک حبه قرص بالا بیندازم و بگذارم یک عامل فیزیکی به خوابیدنم کمک کند که روزم آرام باشد.

تمام طول شب سرم بیدار است. هزار آدم شناس و ناشناس توی سرم راه می روند. می رقصند. لبخند می زنند. قایم باشک بازی می کند. آدم های ناشناس را دوست دارم. رنگ و رخ شان به دوستی می ماند. لبخند های عمیق می زنند. کلاه از سربرمی دارند به احترام و لای هم می لولند و گم و پیدا می شوند.سرگرم می شوم به پیدا کردن شان از لای ازدحام. بی خوابی شیرین می شود.اما خستگی تن، مجال لذت نمی دهد. خواب می خواهم. اتاقی تاریک. تاریک. تاریک و بی صدا.

هیبت سیاهش، تکان های دمش. سکوتش.

سگ سیاه.

بشین سر جات

ظاهرا همه  بجز خانواده ی ما رفتن سفر. به تمام نقاط ایران.

ساختمان که کاملا خالیه.

دوست و آشنا و فامیل هم طبق روایت استوری ها و پستهاشون مشغول جوج و نوشابه در جاده شمال و جنگل های مکان مذکور از کرانه ی شرقی تا غربی دریای خزر می باشند.

آخ چقدر دلم هوای سفر داره. دلم جاده می خواد . گنبد می خواد. مامان و بابا می خواد. خونه ی خالی و پر از غم شون رو می خواد.

صد

ص چندبار گفته ( من صد سالمه ). سبب خنده ی پرستار و بقیه ای که براشون تعریف می کنه شده.

دیشب به آقای همسر گفته: من دیگه صد سالم پر شده. به من گفته بیشتر از صد سال نباید عمر کنم. ازش پرسیده کی بهت گفته. جواب نداده.

قبل از گفته بود تازه چهل سالم شده. یکبار هم پنجاه ساله. اما روی این عدد صد تاکید داره انگار.هفتاد و سه ساله ست.

دوروز قبل رفتم دیدمش. لاغر شده. اما حرکت دست و سرو گردنش خیلی بهتر و سریعتر شده. گفتن خودش قاشق دستش می گیره غذاش رو می خوره.

قبل عید براش سبزه گذاشته بودم و فرستاده بودم. بهش گفتم چه سبزه ی قشنگی داری. خودت گذاشتی؟ خندید. به بقیه گفته خودم گذاشتمش.

به آقای همسر چندبار گفته تو منت میذاری سر من. وقتی خودمو خیس می کنم منو اذیت می کنی. منت میذاری.چندباری هم گفته برو. نمی خوام تو بیای تو منت میذاری برای اومدنت.( شاید می ترسه به آقای مبلی این حرفها رو بزنه . آقای همسر رو جایگزین اعتراض هاش می کنه. نمی دونم)

پسربزرگه خیلی ناراحت میشه و حرفای بدی می زنه. هرچی بخوام با بهانه ی آلزایمرش، تاثیر حرفهای بد آقای مبلی و اصلا کهولت سن و کم طاقتی ص براش توجیه کنم مساله رو، زیربار نمیره. میگه کارهاتون زحمت بیهوده ست. آخرش بهتون بی احترامی میشه.

مهم نیست. واقعا مهم نیست.

مهم اینه که این زن بی پناه، هرچند وقتی که قراره زندگی کنه، حرمتش رعایت بشه.

پیاده

کرامت به ظاهر اهل اندیشه و بینش است. در دانشگاه تهران درس می خواند و پیرو یا فریب خورده ی گروه های سیاسی پیش و اوایل انقلاب است.اما از مدارا و رحم انسانی هیچ سرش نمی شود. بددلی و شکاک بودنش ،انیس را پشت در بسته ی اتاق به قضای حاجت روی قابلمه ی مسی ناچار کرده و بد دهنی و دست بزن داشتنش با آنچه می خواهد از آرمان انقلابی نشان بدهد، مغایرت اساسی دارد.او به انسان باور ندارد و همه وسیله اند برای سربلندشدن او در مرام و مسلکش.

انیس زن مطبخی و سنتیِ راضی به قضا، مردی که شمر باشد را بیشتر خواهان است تا مرد دل رحمی که گاه گریه کند و به عذرخواعی،دستبوس زنش باشد. کنار مادر بیوه و خواهران شوهرنکرده اش، یادگرفته از شکمشان بزنند تا برادر یکدانه شان را پروار کنند و شمری بشود برای خودش. مردی گفته اند، زنی گفته اند.

انیس نان خشک دورریختنی نانوایی و سیب زمینی- پیاز دورریز تره بار را به خفت و منت از جای جای تهران جمع می کند تا از گرسنگی نمیرد. پسری که مثل سیب قاچ شده با پدرش مو نمی زند را از چنگ پیرمرد بچه باز نجات می دهد و سفت و سخت ایستاده به زنده ماندن و سرپا بودن تا درس عبرتی بدهد به آنها که به زنا و بدکارگی  متهمش کردند. 

انیس انگار نسل انقلاب است که ناخواسته در طوفان بگیر و ببندها فقط سیلی و لگد و مشت خورد و گرسنه ماند و موهاش سفید شد تا مدعیان آرمان نجات بشریت در حصار شخصی شان پروار شوند و به فراغت پیر شوند و سرآخر با وقاحت بگویند: چه کاری می تونستم برات بکنم که نکردم؟

خوار بودگی و پذیرش سرشتی حقارت از جانب انیس، بزرگترین عامل ادامه ی این روند است. تا وقتی انسان و جامعه خودش را لایق بهترین و برترین ها نداند، کسی تلاشی برای بهبود اوضاعش نمی کند بلکه امکانات و حقوق اولیه اش را نیز سلب می نماید.

قصه ی انیس بظاهر قصه ی زنی عامی و توسری خورده است اما در نگاهی وسیع تر، قصه ی جامعه ای ست که آرمانخواهی نجاتش نداد و گرسنگی همچنان گرده هاش را به درد می آورد و او همچنان راضی به قضاست و با نفرین و توسل می خواهد عامل بدبختی اش را مجازات کند. که البته راه به جایی نمی برد و در نهایت قربانی همان کسی می شود که به عمد و از روی اختیار، پروارش کرده.

پیاده

بلقیس سلیمانی

نشرچشمه

_جملات دعایی( نفرین) بهترین منتقل کننده های احساسی داستان اند.

_پرداختن به جزییات انیسِ محبوس در اتاق درخشان است.

_انیس بیچاره ی مرد است.نه بابت عاشقی یا نرینگی او، بلکه از باب ذلیل خواهی جنسیتش در برابر جنسیت مردان.

_و آن که پیاده است و پیاده می رود،انیس است.

سوزن

کی آن ور دنیا یک سوزن گرفته دستش و هی دارد توی تن عروسک پارچه ای فرو می کند و اسم مرا بر زبان می آورد؟ چرا مدام تن و روحم سوزن سوزن می شود؟ چرا نمی توانم مثل یک عروسک پلاستیکی، خشک و سفت سرجایم بایستم؟ چرا مدام مثل عروسک های پارچه ای گنده و بی قواره، سر و گردنم آویزان است روی تنم؟

بخشی از قصه ی نهنگ ها

همه می میرند

فوسکا قرن ها زندگی کرده، شصت سال به خواب فرورفته و سپس بیدارشده و در جایی که ما از چشم رژین پیدایش کرده ایم، بیهودگی جاودانگی را از آغاز تا همان لحظه روایت می کند.

زندگی ابدی و نامیرایی از آرزوهای دیرین بشر است. از افسانه های کهنِ آبتنی کردن در چشمه ی آب حیات ، عمر طولانی نوح نبی، آرزو و دعا برای طول عم تا تلاش برای از بین بردن عوامل بیماری زا و کشف درمان بیماری ها در دنیای نوین، تمایل به طولانی تر شدن زندگانی، از بند بند رفتارهای فردی و اجتماعی آدمی بیرون می تراود.

فوسکا به مدد نوشیدن معجونی غریب، بی مرگ شده. دل به چند زن بسته.فرزندانی داشته، کشورگشایی و جنگها و انقلابها را تجربه کرده، دنیای ناشناخته و بکر بومیان را کشف کرده و در نهایت، در انتهای داستان ( نه انتهای جهان) ، معتقد است مرده ها زیر زمین اند و زنده ها روی زمین، هیچ کدام ذره ای جای خالی ندارند. هردو ( زیر و روی زمین) درست به اندازه و متناسب به ظرفیت خود، پرند از آدمهای مرده و زنده. زمان و جهان مثل رودی در جریان است. همان زنان، همان مردان، همان کودکان. و کف رودخانه همه را در خود بلعیده. تاریخ تکرار مکررات است. هی جنگ، هی صلح، هی تمنای افزون خواهی، هی تسلیم و سرخوردگی، هی تکرار این فرایند در طی ادوار زمان. انسان در هر بازه ی زمانی، در پی آزادی و ازادی خواهی دست به طغیان اجتماعی می زند و معتقد است آنچه او می خواهد، مایه ی نجات و اهتزاز مردم و جامعه است. در هر طرف معامله مه بایستی همین آرمان ها را خواهی دید.هر دو طرف نزاع، باور دارند که بر حق اند و اندیشه ی درست دارند. مرور این شباهت درطی جاودانگی فوسکا، نشان می دهد که این همه تکرار، آدمی را هشیار و متنبه نکرده و درس عبرتی برایش به ارمغان نیاورده که دست از نزاع و خونریزی بردارد و آسوده و بی تنش زندگی کرده و سپس بمیرد. گویی هر نسلی مشتاقانه تن به جنگ و درگیری و سختی و قحطی می دهد تا خودش تجربه کند و درس بگیرد.

فوسکا از جاودانگی خسته و ملول است .آدمهای فانی به سبب همین ابدی زیستن، به او رشک می ورزند و از او متنفرند. دو استعداد در تقابل با هم. استعداد نامیرایی و میرایی. و هردو طرف تمایل دارند آن طرف خط باشند. گاه فوسکا فکر می کند عشق ناجی اوست و قلب کهن سالش را به تپیدن و سرزندگی وا می دارد اما با اولین شعاع نورانی عشق، از ذهنش می گذرد: تو از هم اینک مرده ای. و زن مقابل او در ذهن و فکرش از همان لحظه ای که خیال عشق در خود می پرورد، مرده ای است که ده بیست یا سی سال بعد دیگر وجود نخواهد داشت. و همین آگاهی به میرایی، دل بستن به عشق را به او زهر کرده و از بی مرگیِ سرشار از دانایی به علوم قدیم و جدید، سرنوشت جنگها و انقلابها و ... بیزارش نموده.

همه می میرند

سیمون دوبوار

فرهنگ نشرنو

شبیه تولد

بحران ورود به چهل و پنج سالگیه یا تنهایی این چند وقت یا دردهای عجیب و غریب که هنوز یکی نرفته،جدیده التماس دعا داره یا عود افسردگی بخاطر کم کردن قرص ها یا هرچی، امروز که تولدم بود، بغض داشتم. از صبح ناخوش احوال بودم.بسیار ناخوش.هجوم درد و علایم بالینی غریبی که شبیه جون دادن بود. 

مهمون اومد و با مرور برخی چیزها نم اشک دوید و جلوش رو گرفتم که حالم بدتر نشه. او رفت و تنهاشدم.پسرها رفتن توی اتاق دربسته فیلم ببینن. تنهاترشدم. برای نقل قولی از کتابی، خواننده ای رو برای سو برداشت مجاب کردم. حس کردم دلم شیشه شد و ریخت پایین  که چرا باید کسی رو ناخواسته برنجونم و فکر کنه معنی نقل قول،تمسخر قوم و همسایه ست. 

با دوست جان بودم و مثلا خواستم با وویس دلگرمش کنم که گریه م گرفت. سفید کشیلوفسکی باز هجوم اشک آورد برای مرد رانده شده ی فیلم. آخر وقت، سراغ تلگرام رفتم و یکی از اهالی که احتمالا نسبت فامیلی داریم، دوعکس از بابا فرستاد کنار عموحاجی و کاکا.از سفرمشهدی که عکسهاشو از حفظم. من پیراهن قرمز داشتم و رضا دو_ سه ساله بود و دختردومی بغل مامان. سوارفیل ،عکس گرفتیم. شهربازی،توی سفینه ، ردیف جلوی خواجه ربیع، توی هیاهوی حیاط حرم،همه جا عکس های پرجمعیت داریم.یه لشکر آدم ریز و درشت بودیم.

نگاهم میره به مدل اخم بابا از نور آفتاب توی عکس.به شکل گونه هاش،به پیشونیش. اشک داغ سر می خوره. این بچه که خود باباست. چقدر شبیه هم هستن.  خط به خط صورتش رو حفظم. تو چقدر شبیه بابامی بچه. شباهت نیما و بابا بهانه میشه که اولین نیمه شب آغاز چهل و پنج سالگی، بغضم بترکه و همه ی چیزهایی که روی دلم تلنبار شدن رو  سر بدم روی صورتم.

جای خالی آدمهایی که به هر دلیلی نیستن یا نمی خوان باشن، یا به شکلی که ما می خواهیم حضور ندارن، خیلی درد داره.خیلی.

سال نو مبارک

سلام و ارادت

سال نو مبارک

آرزو می کنم سال شیک و خوشگلی که رقم هاش قشنگه و خودش نمی دونم چطوری خواهد بود، برای همه سالی پربرکت، سرشار از دلخوشی و دلگرمی و سلامتی باشه.

مخصوصا سلامتی که هیچی به گرد پاش نمی رسه.

بعد از یکماه و چند روز، نشستم پشت لپ تاپ و عرق ریزون و با احساس ضعف( واقعا ضعف و سرگیجه دارم. نمی دونستم نشستن پست لپ تاپ هم انرژی می خواد...) تایپ می کنم.

دلم می خواد توی این هفته ای که آقای همسر شبها نیست، می تونستم با لپ تاپ جان، دستی بالا بزنم برای نوشتم بقیه ی داستان. اما ظاهرا هنوز زوده.

فعلا باید همون پسرک رو پذیرا باشم در آغوشم و متلک ها و تکه های جگرسوزش رو تحمل کنم.