دندیل

عزادارن بیل غلامحسین ساعدی آنقدر عالی و تاثیر گذار است که بدون وسواس می توانی سراغ کارهای دیگرش بروی. دندیل مجموعه داستان است . داستان اول با نام (دندیل) ، ماجرای مردمانی است که به امریکایی ها بدبین هستند اما تامارا ، دخترک مثل هلوی پوست کنده را آرا گیرا می کنند تا مرد چاق و شکم گنده ی بی ریخت امریکایی بپسندد و در ازای شبی تا صبح با او به سر بردن، پول خوبی به خانمی ( زنی که یکی از خانه های ناجور دندیل را می گرداند) بدهد. مردم برای اینکه ده و کوچه  پس کوچه ها و مردمانش به چشم امریکایی ، خوش بیایند، روی آبراهه های متعفن را می پوشانند، گل و گیاه کنار در و پنجره ی خانه ها می گذارند و ظاهر فقر زده و وحشتناک دندیل را ترو تمیز می کنند که باب میل امریکایی باشد. در نهایت امریکایی نیمه شب، مست و لایعقل ، بی آنکه توجهی به آدم ها و خانه ها و کوچه ها بکند، وارد خانه ی خانمی شده و فردا صبح بدون پرداخت پول از خانه بیرون می رود. مردم اعتراض نمی کنند و این رفتار امریکایی را به خود هموار می کنند و از او پول نمی خواهند ، مبادا که به امریکایی بربخورد و دندیل را به خاک و خون بکشد.

(عافیتگاه) داستان مردی است که برای تحقیق وارد روستایی می شود .سیلاب راه  را می بندد  و مرد در روستا ماندگار می شود و در نهایت تن به تقدیر داده و علیرغم پریشانی اولیه برای رفتن از روستا، به روزمرگی خو گرفته و بعد از باز شدن راه، تمایلی به بازگشت ندارد .

در داستان ( آتش) ، خواهر و برادرها به اصرار، برادر شان را از بیمارستان مرخص می کنند تا علیرغم توصیه ی اکید پزشک برای مراقبت و پرستاری شبانه روزی در بیمارستان؛ خودشان از او در خانه مراقبت کنند. در مراسم خوش آمدگویی اقوام ، خانه آنقدر شلوغ و پر سر و صداست که کسی به بیمار توجه نمی کند و نهایتا بیمار، نیمه شب در آتش سوزی مهیبی که در خانه رخ می دهد، در میان فریادهای برادران رو به مردم که ( چرا کسی کاری نمی کند، چرا کسی او را نجات نمی دهد) می میرد.

(من و کچل و کیکاووس )، به داستانی می پردازد که در آن تهمت و افترا و ساده لوحی ، در هم آمیخته .  سه فیلمبردار و مستند ساز به اتهام خرابکاری و جاسوسی بازداشت شده اند؛ اما فرماندار و جناب سرهنگ حاضرند در ازای ساختن یک فیلم تبلیغاتی از خودشان و خدمات شان، آن ها را آزاد کنند. بین این سه نفر برای تن دادن به خواسته ی فرماندار و ابا کردن از کار فرمایشی و سازشی، اختلاف می افتد و در آخر قصه مشخص می شود ، کسی که کار را قبول کرده، با دوربین خالی و بدون فیلم ، مشغول ثبت رفتار و حرکات فرماندار بوده .

مجموعه داستان دندیل از کتب ممنوعه و غیر قابل چاپ است . ممکن است داستان (دندیل) به علت بی پروایی و محتوای غیر اخلاقی ، دلیل این موضوع باشد، اما با توجه به موضوعات زیرپوستی که در هر چهار داستان مطرح می شود، دلیل اولیه، ساده لوحانه به نظر می رسد.   قصه های دندیل، فقر و فلاکت جاری و ساری در جامعه و بی تفاوتی مردم به سرنوشت خود  و اصرار و پافشاری برای فروش سرمایه های مادی و معنوی به دیگران ، ریاکاری و مردم فریبی ، بی اعتمادی به سازمان های درمانی ، بی توجهی به هدف اصلی زندگی و غرق شدن در روزمرگی های کشنده را به نقد می کشد . دور از ذهن نیست که خواندن و تحلیل چنین داستان هایی سبب کند و کاو خواننده در چرایی اوضاع پیش آمده و تلاش برای ایجاد مانع در تکرار آن خواهد شد.

- کتاب رو مدتی پیش، و با فرمت پی دی اف خوندم.

دندیل

غلامحسین ساعدی

انتشارات امیرکبیر